Dekontaminacja to ogólna nazwa procesu walki z mikroorganizmami chorobotwórczymi i podejmowanych w związku z tym czynności.
Mieszczą się w niej następujące pojęcia (czynności):
- sanitaryzacja – będąca fachowo zwanym, najzwyklejszym sprzątaniem: myciem powierzchni użytkowych, odkurzaniem, a nawet praniem,
- dezynfekcja (w tym jej tzw. wysoki stopień)– sprowadzająca się do chemicznego usunięcia wegetatywnych form mikroorganizmów, natomiast w przypadku jej wysokiego stopnia niszczone są również odporniejsze formy: retrowirusy, formy przetrwalnikowe czy przykładowe prątki gruźlicy,
- sterylizacja – zaawansowana forma niszczenia wszystkich żywych mikroorganizmów,
- antyseptyka – skojarzona z oczyszczaniem skóry i innych tkanek,
- i aseptyka – zapobiegająca skażeniom jałowych powierzchni.
Sanitaryzacja i dezynfekcja pomieszczeń i przedmiotów
Nie wszystkie z wymienionych powyżej czynności dekontaminacyjnych znajdują zastosowanie w naszych domach lub innych obiektach, np. w usuwaniu pleśni i grzybów ze ścian, czy w przypadku usuwania doraźnego skażenia: 
sprzątaniu łóżka, na którym leżała chora osoba, usuwaniu drobnoustrojów z ręczników i pościeli w hotelu, zanieczyszczeń w obiektach hodowlanych etc.
W wymienionych przypadkach zastosowanie znajduje sanitaryzacja i dezynfekcja, które właściwie się uzupełniają, gdyż trudno wyobrazić sobie odkażanie pomieszczeń bez uprzedniego ich wysprzątania, a i po jego przeprowadzeniu jest ono konieczne.
Natomiast sterylizacja, antyseptyka i aseptyka to czynności w większym stopniu skojarzone z fachowymi usługami medycznymi przeprowadzanymi na ciele człowieka i oprzyrządowaniu zabiegowym. Aczkolwiek dotyczą one również np. gabinetów odnowy biologicznej.
Wykorzystuje się tu: parę wodną, gorące i suche powietrze, promieniowanie podczerwone, tlenek etylenu, formaldehyd, kwas nadoctowy, plazmę, nadtlenek wodoru, ozon i promieniowanie radiacyjne.
Metody i zakres dezynfekcji
Usługi dezynfekcji zamawiane są prywatnie:
- do odkażenia mieszkań, domów, akademików, internatów i wielu więcej miejsc – w tym wypadku szczególnie zwalcza się pleśń i grzyby oraz dezynfekuje się bakterie w związku z zasadami utrzymania wysokiego stopnia czystości, gdyż przedmioty użytku osobistego, ręczniki, pościel etc. są używane przez wiele osób,
- do szpitali i ośrodków leczenia oraz gabinetów zabiegowych z wyłączeniem sterylizacji i antyseptyki – dezynfekcja dotyczy w tych przypadkach głównie pomieszczeń,
- w tym niektórych sprzętów: łóżek, materacy, przedmiotów do ćwiczeń rehabilitacyjnych,
- przez przedsiębiorców: hodowców bydła, drobiu, do pasiek, ale też magazynów, hal handlowych i innych,
- oraz wszędzie tam, gdzie istnieje zagrożenie epidemiologiczne.
Natomiast wśród najpowszechniej stosowanych metod i środków w dezynfekcji wyróżnia się:
- ozonowanie – jedyne nie chemiczne usuwanie drobnoustrojów (poza stosowaniem pary wodnej),
- związki fenolowe – szczególnie skuteczne przeciwko prątkom i grzybom,
- chlor – służy oczyszczaniu wody, odzieży, pościeli, ręczników oraz powierzchni zanieczyszczonej płynami organicznymi; szczególnie skuteczny wobec: mykoplazm, wirusów, grzybów i form wegetatywnych bakterii,
- aldehyd mrówkowy – skutecznie niszczy wirusy, bakterie i grzyby, oczyszcza się nim powierzchnie i przedmioty użytkowe,
- aldehyd ortoftalowy – wysokopoziomowy środek do niszczenia szczególnie odpornych szczepów, zabija: bakterie, wirusy i grzyby zaledwie w 10 min.,
- nadtlenek wodoru – ma bardzo szerokie działanie, a poza typowymi drobnoustrojami niszczy prątki i przetrwalniki,
- kwas nadoctowy – podobnie szerokie spektrum działania, niszczy: prątki, grzyby, wirusy, bakterie, a wiele z nich w 15 minut,
- jodofory – niskotoksyczny środek używany w dezynfekcji sanitariów, basenów itp., niszczy bakterie wirusy i grzyby,
- alkohole – izopropylowy i etylowy, niszczą bakterie, wirusy i grzyby umiejscowione na powierzchniach przedmiotów, w tym trudno dostępnych (opryskiwanie),
- promieniowanie UV – niszczy mikroorganizmy zgromadzone w powietrzu i na przedmiotach; nie obejmuje zwalczania grzybów,
- oraz związki aminowe – czwartorzędowe, skuteczne w usuwaniu bakterii, grzybów i tylko jednego typu wirusów (osłonkowych).
Dezynfekcja ma więc bardzo szerokie zastosowanie i nie jest ograniczona jak sterylizacja czy antyseptyka do określonej powierzchni oczyszczanej w specyficznych warunkach. Świadczy o tym m.in. fakt, iż stosuje się ją nie tylko w usuwaniu drobnoustrojów, lecz także w likwidowaniu nieprzyjemnego fetoru, w tym trudno usuwalnego zapachu spalenizny.